لغت نامه جامع نقشه برداری

لغت نامه جامع نقشه برداری

اینترفروگرام

در لغت نامه جامع نقشه برداری اینتروفروگرام از اختلاف فاز بین دو تصویر SAR از حاصل‌ضرب تصویر اول در مزدوج تصویر دوم به دست می‌آید. به تصویر حاصل از این ضرب مختلط، اینترفروگرام گفته می‌شود. دامنه اینترفروگرام برابر حاصل‌ضرب دامنه دو تصویر اولیه، و فاز اینترفروگرام برابر اختلاف فاز بین این دو تصویر است؛ بنابراین پیکسل‌های اینترفروگرام نیز دارای مقادیر مختلط هستند.

پلاریزاسیون (قطبش)

پلاریزاسیون (قطبش) در لغت نامه جامع نقشه برداری ، در سنجش از دور راداری پلاریزاسیون به جهت و توجیه میدان الکتریکی موج الکترومغناطیسی گفته می‌شود، این جهت نسبت به یک سطح یا صفحه مبنا که توسط بردار Range سیستم SAR و بردار نرمال سطح تعریف می‌شود تعیین خواهد شد. در صورتی که بردار میدان الکتریکی موج ارسالی در صفحه گذرنده از بردار Range و نرمال سطح، واقع شود گوییم موج ارسالی دارای پلاریزاسیون عمودی (H) و در صورتی که بردار میدان الکتریکی در صفحه عمود بر آن صفحه باشد، در این صورت موج با پلاریزاسیون افقی (V) خواهد بود.

پلاریزاسون یک تصویر رادار می‌تواند HH یعنی ارسال موج پلاریزه افقی و دریافت موج پلاریزه افقی و یا HV ارسال افقی و دریافت عمودی و یا VH یا VV باشد. در صورتی که پلاریزاسیون موج ارسالی و دریافتی یکی باشد تصویر تشکیل شده را پلاریزه مشابه Like-Polarized و در غیر اینصورت Cross-Polarized گفته می‌شود.

تصاویر پانکروماتیک

این تصاویر یک باند با پهنای بالا دارند که معمولا طول موج‌های مرئی و مادون قرمز نزدیک را شامل می‌شود. این داده‌ها شبیه عکس سیاه و سفید می‌باشند. قدرت تفکیک مکانی این تصاویر از متوسط تا بسیار زیاد می‌باشد. لندست یک باند پانکروماتیک با قدرت تفکیک ۱۵ متر دارد و سنجنده QuickBird نیز یک باند پانکروماتیک با قدرت تفکیک ۶۰ سانتی‌متر دارد. باند پانکروماتیک قدرت تفکیک بالاتری از باندهای چند طیفی دارد، زیرا پهنای باند بیشتر است و با افزایش قدرت تفکیک، نسبت سیگنال به نویز کاهش نمی‌یابد.

تصاویر چند طیفی

سنجنده‌های چند طیفی در لغت نامه جامع نقشه برداری بدین گونه تعریف می‌شوند که معمولا در طول موج‌های با عرض نسبتا بالا، اقدام به ثبت انرژی و تصویربرداری می‌پردازند. داده‌های چند طیفی طول موج‌های مرئی، مادون قرمز نزدیک، کوتاه و حرارتی را پوشش می‌دهند.

تصاویر راداری

تصاویر راداری معمولا یکی از چند طول موج در محدوده مایکروویو را پوشش می‌دهند. سنسورهای راداری فعال محسوب می‌شوند به همین دلیل در روز و شب و در هوای ابری و بارانی نیز قابلیت تصویربرداری دارند.

تصاویر فراطیفی

سنجنده‌های فراطیفی (یا ابرطیفی) باندهای نسبتا باریکی دارند (قدرت تفکیک طیفی بالا). داده‌های فراطیفی معمولا طول موج‌های مرئی، مادون قرمز نزدیک و کوتاه را پوشش می‌دهند.

تصاویر مایکروویو

در محدوده طول موج‌های مایکروویو تصویربرداری می‌کنند. با این تفاوت که این سنجنده‌ها غیرفعال می‌باشند و از انرژی برگشتی خورشید استفاده می‌کنند. به همین دلیل، قدرت تفکیک مکانی این سنجنده‌ها پایین می‌باشد. زیرا در محدوده مایکروویو، میزان انرژی برگشتی از زمین کم می‌باشد و به همین دلیل نیاز به اندازه پیکسل‌های بالایی برای ثبت این انرژی می‌باشد.

تصویر ماهواره‌ای

در زمینـه کسـب اطلاعـات از محـیط تصاویر مـاهواره‌هـا مـی‌تواننـد اطلاعـاتی در چنـد بعـد، چنـد مقیـاس و چنـد طیف تهیه کنند. تصاویر ماهواره‌ای یکی از ابزارهای قدرتمند و مهم به عنوان چشم انسان در آسمان هستند. با استفاده از تصاویر و فناوری سـنجش از دور، مـی‌تـوان بـا هزینـه و زمـان کمتـر، طیـف وسـیعی از پروژه‌ها را در سطح جهـانی، منطقـه‌ای، ملـی، اسـتانی و حتی محلـی بـه نتیجـه رسـاند. عـلاوه بـر ایـن، قابلیـت تکـرار تصویربرداری مــاهواره‌ای از یک محل بــه فاصــله زمــانی چنــد ســاعت تــا چنــد روز در طــول مــاه یــا ســال، امکــان مطالعــات تغییرات و پایش پدیـده‌هـای زمینـی را به خـوبی فـراهم سـاخته اسـت. و همچنین نمایانگر خوبی از آنچه در هر نقطه‎ای از جهان اتفاق می‎افتد، هستند. به ویژه در مکان‌هایی مانند اقیانوس‌هایی که گپ‌های بزرگ اطلاعاتی وجود دارد.

تصاویر ماهواره‌ای در زمینه هواشناسی، اقیانوس شناسی، ماهیگیری، کشاورزی، حفاظت از تنوع زیستی، جنگل‌داری، چشم‌انداز، زمین‌شناسی، نقشه برداری، برنامه‌ریزی منطقه‌ای، آموزش، هوش و جنگ، کاربرد فراوانی دارد. تصاویر ماهواره‌ای می‌توانند در دامنه طیف مرئی و یا در سایر طیف‌ها اخذ شوند. نقشه‌های ارتفاعی نیز وجود دارد که معمولا با تصاویر راداری ساخته می‌شوند. تفسیر و تحلیل تصاویر ماهواره‌ای با استفاده از علم سنجش از راه دور تخصصی انجام می‌شود.
از این رو شناسایی تنوع ماهواره‌های سنجش از دور موجود در فضا و آگاهی یافتن از قابلیت‌های تصاویر آنها در کاربردهای مختلف، بسیار حائز اهمیت بوده و برای جامعه کاربران سنجش از دور مفید است.

تکنیک تداخل سنجی راداری

با استفاده از تصاویر راداری می‌توان مدل ارتفاعی رقومی و یا نقشه جابجایی سطح زمین را تهیه کرد. تکنیکی که برای استخراج این اطلاعات مکانی به کار می‌رود تحت عنوان تداخل سنجی شناخته می‌شود که در آن اختلاف فاز بین دو یا چند تصویر SAR محاسبه شده و این اختلاف فاز به توپوگرافی و یا جابجایی‌های سطحی نسبت داده می‌شود. تصاویر SAR جابجایی سطح زمین را در راستای خط دید ماهواره به دست می‌دهند، اما با استفاده از تصاویر SAR که در دو حالت Ascending و Descending تهیه شده‌اند، امکان اندازه‌گیری جابجایی‌های سطح زمین در سه راستای قائم، شمالی و شرقی فراهم می‌شود.

این روش می‌تواند به طور بالقوه تغییرات در حد مقیاس میلی‌متر در تغییر شکل در طول چندین سال را اندازه‌گیری کند. این برنامه‌ها برای نظارت ژئوفیزیکی خطرات طبیعی مانند زمین لرزه‌ها، آتشفشان‌ها و زمین لغزش‌ها و همچنین در مهندسی ساخت و ساز، به ویژه نظارت بر فرو نشست و پایداری سازه، کاربرد دارد.

رزولوشن رادیومتریک

رزولوشن رادیومتریک: به عنوان توانایی یک سیستم تصویربرداری برای ضبط سطوح مختلف روشنایی و بیت سنسور (تعداد سطوح خاکستری) بیان می‌شود. به طور معمول به صورت ۸ بیتی (۰-۲۵۵ )، ۱۱ بیتی (۰-۲۰۴۷)، ۱۲ بیتی (۰-۴۰۹۵) یا ۱۶ بیتی (۰-۶۵،۵۳۵) می‌باشد.

رزولوشن زمانی

رزولوشن زمانی به فاصله زمانی (مثلا تعداد روزها) بین دوره‌های اخذ تصاویر برای یک مکان توسط سنسورهای سنجش از دوری گفته می‌شود.

رزولوشن طیفی

رزولوشن طیفی: بیان کننده طول موج باندهای تصویر برداری (بخش گسسته طیف الکترومغناطیسی) و تعداد باندهای تصویربرداری است.

رزولوشن مکانی

رزولوشن مکانی به سایز پیکسل تصویری که نشان‌دهنده سطح اندازه‌گیری شده (به مترمربع) بر روی زمین است، گفته می‌شود. حد این رزولوشن توسط میدان دید سنسور (IFOV) تعیین می‌شود.

سنجنده‌های غیر فعال (PASSIVE SENSORS)

این سنجنده‌ها خود دارای مولد انرژی الکترومغناطیسی نیستند تا به طرف پدیده بفرستند، بلکه انرژی منعکس شده از پدیده‌های مختلف زمین را که خورشید به آنها تابیده است، جمع‌آوری می‌کنند، مثل عکسبرداری در روز با انواع دوربین‌ها، اسکنرها و میکروویو غیرفعال.

سنجنده‌های فعال (ACTIVE SENSORS)

این سنجنده‌ها خود دارای مولد انرژی الکترومغناطیسی هستند. انرژی به طرف پدیده مورد نظر فرستاده شده و بازتاب آن جمع‌آوری و ثبت می‌گردد. با این سنسورها می‌توان تصاویر را در شب یا روز، در هوای ابری تهیه نمود. امواجی که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند دارای طول موجی برابر با ۳/۳-۸/۰ سانتیمتر می‌باشند. تغییر در جهت دید این سنسورها (اختلاف منظر) مربوط به فاصله مطلق بین سنسور و هدف است.

کشاورزی دقیق

کشاورزی دقیق (PA) یا کشت و پرورش ماهواره‌ای یا مدیریت خاص محصولات (SSCM) یک مفهوم مدیریت کشاورزی است که بر اساس مشاهده، اندازه‌گیری و پاسخگویی به تغییرات در زمینه محصولات کشاورزی اختصاص می‌یابد. هدف کشاورزی دقیق طراحی یک سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری (DSS) برای مدیریت کل مزرعه با هدف بهینه‌سازی بازدهی ورودی‌ها و حفظ منابع، است.

نقشه توپوگرافی

بزرگترین ویژگی تشخیص نقشه توپوگرافی، خطوط کانتور هستند. این خطوط بر روی نقشه از اتصال نقاط به ارتفاع مساوی ترسیم شده است، به این معنی که اگر شما به صورت فیزیکی یک منحنی میزان را دنبال کنید، ارتفاع ثابت باقی خواهد ماند. نقشه توپوگرافی با این خطوط نشان دهنده ارتفاع و شکل زمین می‌باشد. (مطالعه بیشتر: آموزش محاسبه حجم معادن )

ارتوموزائیک

در این فرآیند مجموعه‌ای از تصاویر هوایی اورتو شده را به کمک مختصات GPS دقیق به دست آورده و با نرم‌افزارهای بسیار هوشمند به هم چسبانده، به منظور تولید تصویر از منطقه بزرگتر که می‌تواند برای اهداف وسیعی استفاده شود. نتیجه نهایی یک تصویر واحد بسیار دقیق و با رزولوشن بسیار بالا است.

پوشش STEREOSCOPIC

دید سه بعدی ایجاد شده هنگامی که دو عکس همپوشانی‌دار (به نام یک جفت استریو نامیده می‌شود) با استفاده از یک استریوسکوپ مشاهده می‌شود. هر عکس از جفت استریو، یک دید نسبتا مشابه از یک منطقه مشابه را فراهم می‌کنند، که مغز آن را به عنوان یک دید سه بعدی ترکیب و تفسیر می‌کند.

ترموگرافی

ترموگرافی یا تصویربرداری حرارتی مادون قرمز یک روش برای جمع‌آوری، ‌ذخیره‌سازی و تحلیل انرژی تابشی مادون قرمز با استفاده از سیستم‌های تصویربرداری مادون قرمز در محدوده بلند مادون قرمز از طیف الکترومغناطیسی (تقریبا ۹-۱۴ میکرومتر) است. یک ترموگرام یا تصویر‌حرارتی، تصویری است که نقشه توزیع سطوح مختلف انرژی تابشی مادون قرمز را از سطح جسم که قابل مشاهده است، نشان می‌دهد. قابل توجه است که تجهیزات مادون قرمز، دما را اندازه‌گیری نکرده و تنها انرژی تابشی را اندازه‌گیری می‌کنند.

تصویر ارتو (ORTHOPHOTO)

ارتو دیجیتال، ارتو فتو، تصویر تصحیحی، و یا نقشه ارتو نام‌های مختلف برای این موارد هستند. تصویر ارتو تصویری است که برای تبدیل آن به یک نقشه مقیاس واحد اصلاح شده است. این امر از طریق حذف اثر برجستگی‌های زمین یا انحراف سنسور صورت می‌گیرد و به فرآیند این اصلاح قایم‌سازی و یا Orthorectification گویند. در زمان تصویربرداری تغییرات توپوگرافی زمین مقیاس‌های مختلف در مکان‌های مختلف بر روی تصویر ایجاد خواهد کرد. پیکسل‌های پوشش زمین از خط الراس یک کوه کوچک‌تراند، چرا که این نقاط به سنسور(پرنده)، نسبت به یک پیکسلی که یک دره را پوشش می‌دهد نزدیک‌تراند.

انجام فرایند ارتو موجب اصلاح تمام پیکسل‌های تصویر به طوری هر پیکسل دقیقا همان وضوح زمینی یا همان GSD را صرف‌نظر از اینکه آن تصویر در کجا می‌افتد و یا از چه زمینی نشات گرفته است، می‌گردد. به عبارت دیگر، اصلاح ارتو به معنی پردازش دوباره تصویر دیجیتال خام برای از بین بردن تغییر مقیاس و جابجایی تصویر حاصل از برجستگی زمین و انحراف سنسور (دوربین) می‌باشد.

به دلیل اینکه ارتو فتوها تصحیح هندسی شده‌اند، آنها می‌توانند به عنوان لایه‌های نقشه در GIS به منظور به تولید و به روزرسانی نقشه‌ها، تجزیه و تحلیل مورد استفاده قرار گیرد. این یک مزیت بزرگ است که توسط تصویر ارتو نسبت به تصاویر خام ارائه می‌شود.

تصویر برداری قائم (VERTICAL)

در لغت نامه جامع نقشه برداری به تصویربرداری قایم فرایندی است که طی آن دوربین نگاه قائم رو به در زمین دارد. تاثیر حرکت هواپیما بر روی دوربین، باعث می‌شود که گرفتن یک عکس عمودی صحیح غیر ممکن باشد. بنابراین تعریف تصویر عمودی به انحراف چند درجه از نادیر (زاویه تیلت) اجازه می‌دهد (خط اتصال نقطه جلوی لنز و نقطه روی زمین که دقیقا در زیر هواپیماست).

به طور خلاصه، یک تصویر قائم تصویریست که یا کاملا به طور مستقیم به پایین به زمین نگاه می‌کند و یا چند درجه (معمولا تا ۳ درجه) به اطرافین زیر پرنده مایل است.

طیف مادون قرمز

طیف مادون قرمز (IR) از طول موج حدود ۰٫۷ تا ۱۰۰ میکرومتر را پوشش می‌دهد. و می‌توان آن را به دو دسته بر اساس خواص تابشی خود IR – منعکس شده، و IR منتشر شده و یا حرارتی تقسیم نمود. IR انعکاسی طول موج را از حدود ۷/۰ میکرومتر تا ۳٫۰ میکرومتر پوشش می‌دهد. منطقه IR حرارتی کاملا متفاوت از بخش‌های مرئی و مادون قرمز انعکاسی است، زیرا این انرژی عمدتا تابشی است که از طریق سطح زمین از طریق گرما منتشر می‌شود. IR حرارتی طول موج‌های را از حدود ۳٫۰  تا ۱۰۰ میکرومتر پوشش می‌دهد.

طیف نور مرئی

طیف الکترومغناطیسی از طول موج کوتاه (از جمله گاما و اشعه ایکس) تا طول موج‌های بلند (از جمله مایکروویو و امواج رادیویی) متغیر است. نوری که چشم ما می‌تواند تشخیص دهد بخشی از طیف نور مرئی است. طول موج‌های طیف مرئی یک محدوده از حدود ۰٫۴ تا ۰٫۷ میکرومتر را پوشش می‌دهد. طولانی‌ترین طول موج مرئی قرمز و کوتاه‌ترین آن بنفش است. آنچه ما به عنوان رنگ‌های خاص از قسمت طیف مرئی درک می‌کنیم در زیر فهرست شده است.

فاصله کانونی

فاصله از وسط لنز دوربین تا صفحه کانونی است. همانطور که فاصله کانونی افزایش می‌یابد، اعوجاج تصویر کاهش می‌یابد. فاصله کانونی دقیق زمانی که دوربین کالیبراسیون شده است، اندازه‌گیری می‌شود.

فاصله نمونه برداری زمینی (GSD)

فاصله نمونه برداری زمینی (GSD) در یک عکس رقومی (مانند یک اورتو فتو) اخد شده از هوا یا فضا، فاصله بین مراکز پیکسل است که بر روی زمین اندازه گرفته شده است. به عنوان مثال، در یک تصویر با GSD یک متر، نقاط مرکزی پیکسل‌های مجاور، بر روی زمین یک متر فاصله از هم دارند. GSD یک فاکتور اندازه‌گیری برای رزولوشن مکانی تصویر است.

فتوگرامتری برد کوتاه

فتوگرامتری برد کوتاه (CRP) به سادگی جمع‌آوری و پردازش داده‌های فتوگرامتری است که در آن عارضه کمتر از ۱۰۰۰ فوت فاصله دارد. روش‌های جمع‌آوری می‌توانند زمینی یا هوایی باشند و خروجی نهایی را می‌توان دو یا سه بعدی ارائه داد. دوربین در فتوگرامتری برد کوتاه، بر روی زمین و یا دستی قرار گرفته است. معمولا این نوع فتوگرامتری غیر توپوگرافی است، یعنی خروجی محصولات توپوگرافی مانند مدل‌های زمینی یا نقشه‌های توپوگرافی نیست. بلکه نقشه‌ها، مدل‌های سه بعدی، اندازه‌گیری‌ها یا ابر نقطه است.

مقیاس

نسبت فاصله بین دو نقطه بر روی عکس به فاصله واقعی بین همان دو نقطه مشابه بر روی زمین است. برای مثال اگر یک قطعه بزرگراه ۱ کیلومتری در یک تصویر هوایی ۴ سانتی‌متر باشد، مقیاس به شرح زیر محاسبه می‌شود:

همپوشانی

همپوشانی مقداری است که یک عکس شامل منطقه‌ای است که تحت پوشش یک عکس دیگر قرار دارد و به عنوان یک درصد بیان می‌شود. به دست آوردن ۶۰٪ همپوشانی طولی (بین عکس‌ها در خط همان خط) و ۳۰٪ همپوشانی عرضی (بین عکس‌ها در خطوط پرواز مجاور) برای اخذ تصویر برای مقاصد نقشه‌برداری طراحی شده است.

آلتراسیون

1. در لغت نامه جامع نقشه برداری به کلیه تغییرات شیمیایی و کانی‌شناسی که تحت تأثیر محلول‌های ماگمایی و یا گرمایی در سنگ‌ها ایجاد می‌شود آلتراسیون می‌گویند. آلتراسیون در کانسارهای رگه‌ای محدود به رگه است، حال آنکه در کانسارهای پورفیری منطقه وسیعی را در بر می‌گیرد. عوامل کنترل کننده نوع آلتراسیون به شرح زیر است:
   ترکیب شیمیایی محلول گرمابی یا ماگمایی
   درجه حرارت
   عمق
   شرایط EH و PH محلول
   ترکیب شیمیایی و کانی شناسی سنگ آلتره

پروانه اکتشاف

پروانه اکتشاف مجوزی است مهلت‌دار که از طرف وزارت صنعت، معدن و تجارت صادر می‌شود و بر اساس آن متقاضی طبق مقررات در محدوده میله گذاری شده اقدام به اکتشاف مواد معدنی مشخص بر اساس طرح تصویبی می‌نماید.

ترانشه

برای اینکه وضعیت ماده معدنی در سطح زمین مشخص شود، در جهت عمود بر گسترش ماده معدنی گودالی حفر می‌کنند که به نام ترانشه معروف است. طول ترانشه تابع گسترش عرضی ماده معدنی است. عرض ترانشه نیز باید به اندازه‌ای باشد که نمونه‌برداری از دیواره‌ها و همچنین برداشت ترانشه با مشکل مواجه نشود.

چاهک اکتشافی

در مواردی که کانسار در سطح زمین رخنمون نداشته باشد و ضخامت مواد پوشاننده آن چندان زیاد نباشد، برای اکتشاف آن می‌توان از شبکه چاهک‌های اکتشافی کمک گرفت. بسته به سیستم حفر چاهک، عمق آن‌ها متفاوت است. عمق چاهک‌هایی که با دست حفر می‌شود، به ندرت از ۳۰ متر تجاوز می‌کند، امّا به کمک دستگاه‌های ویژه، می‌توان چاهک‌های عمیق‌تری نیز حفر کرد.

چین

دسته‌ای از تغییر شکل سنگ‌ها، که فقط باعث تغییر وضعیت سنگ می‏‌شوند، بدون اینکه در آن گسستگی به وجود آید (پیچ و موج‌های حاصله در سنگ‏ ها) را چین می‌نامند. از انواع متداول آن می‌توان به چین تک شیب (تک‏ چین)، پادگانه ساختمانی، تاقدیس و ناودیس اشاره کرد.

درزه

نوعی شکستگی است که در آن هیچگونه جابجایی در بخش‏‌های طرفین شکست نسبت به هم رخ نداده باشد، یا مقدار جابجایی به حدی کم باشد که با چشم غیر مسلح دیده نشود. درزه‌ها راهی برای دخول آب در سنگ‏‌ها به وجود می‌‏آورند و عمل فرسایش را تسریع می‏‌کنند. معمولاً اندازه درزه‌ها متفاوت است، بعضی از آن‌ها تنها چند سانتی‏‌متر طول دارند در صورتی که درزه‌‏هایی هم یافت می‏‌شوند که چند صدمتر نیز طول دارند.

روش الکترومغناطیس

روش الکترومغناطیس برای اکتشاف کانسارهای فلزی کاربرد وسیعی دارد. امواج EM توسط عبور جریان با فرکانس چند Hz تا چند MHz از سیم پیچ اولیه ایجاد می‌شود. این امواج وارد زمین می‌شوند. در صورتی که در زمین پیکره رسانا وجود داشته باشد، نوسانات میدان حاصله از مولفه میدان EM اولیه، سبب القای جریان متناوب در پیکره می‌شود و جریان Eddy در پیکره تولید خواهد شد که جریان EM ثانویه را سبب می‌شود. هر چه قابلیت هدایت الکتریکی توده زیر سطحی بیشتر باشد، میدان ثانویه دوام بیشتری خواهد داشت.

روش پتانسیل خودزا

لغت نامه جامع نقشه برداری تعدادی از کانی‌ها در شرایط خاصی جریان‌های الکتریکی تولید می‌کنند که در طبقات و توده‌های نزدیک سطح زمین ایجاد می‌شود. به این خاصیت پتانسیل خودزا گویند. این امر ناشی از اختلاف پتانسیل بوجود آمده از واکنش‌های الکتروشیمیایی بین کانی‌ها و محلول‌های در تماس با آن‌ها است. آنومالی‌های این ذخائر منفی می‌باشد و بیشتر مربوط به ذخائر سولفیدی، مگنتیت و گرافیت است. باطله‌های رسی روی ماده معدنی می‌تواند باعث استتار آنومالی شود، چون رس‌ها خود تولید SP می‌نمایند.

روش پلاریزاسیون القایی

برخی مواد دارای ویژگی فیزیکی هستند که وقتی در مسیر جریان الکتریکی قرار می‌گیرند، بارهای مثبت و منفی آنها در جهت جریان توجیه می‌شوند و چنانچه جریان به صورت ناگهانی قطع شود زمانی طول می‌کشد تا بارها به حال اولیه خود بازگردند. این زمان برای مواد مختلف، متفاوت است و می‌تواند از چند میلی‌ثانیه تا چند صد میلی‌ثانیه تغییر کند. از همین تفاوت برای شناسایی مواد معدنی استفاده می‌شود. هر چه جسم قطبش پذیرتر باشد، اختلاف پتانسیل IP آن بیشتر است. در این روش اثر عوامل نامطلوب مثل رسوبات سطحی و یا عدسی‌های رسی تا حد زیادی حذف می‌شود. همچنین در این روش در مقایسه با روش‌های مشابه عمق مطالعه بیشتر است.

روش گرانی سنجی

اساس این روش بر اختلاف در میدان گرانی اندازه‌گیری شده در نقاط مختلف بنا شده است. طبق قانون جاذبه نیوتن، هرگاه دو جسم با جرم های ۱m و ۲m با فاصله‌ای نسبت به هم قرار گیرند، نیرویی به یکدیگر وارد می‌کنند. با اندازه گرفتن شتاب جاذبه در نقاط مختلف و انجام تصحیحاتی بر روی آن، می‌توان به اختلاف شتاب جاذبه و در نتیجه به آنومالی‌های گرانی پی برد. از کاربردهای روش گرانی می‌توان به کشف انواع مختلف کانسارها، تعیین موقعیت پی سنگ، تعیین موقعیت کارست‌ها، پی جویی‌ها و اکتشافات نفتی و … اشاره کرد.

شاخص گیاهی NDVI

(Normalized Difference Vegetation Index) یک شاخص عددی پوشش گیاهی و کشاورزی است، که با استفاده از باندهای مرئی و مادون قرمز نزدیک از طیف الکترومغناطیسی، می‌تواند برای تجزیه و تحلیل اندازه‌گیری‌های سنجش از دوری استفاده شود. ارزیابی اینکه آیا هدف مشاهده شده حاوی پوشش گیاهی سبز زنده می‌باشد یا خیر. این شاخص به صورت زیر قابل محاسبه است:

(NDVI =  (NIR + Red)  / (NIR – Red

برای مطالعه بیشتر در رابطه با شاخص NDVI اینجا کلیک کنید.

شاخص گیاهی RVI

در لغت نامه جامع نقشه برداری ، شاخص Ratio Vegetation Index اولین بار توسط (Jordan 1969) مطرح شد. شاخصی است بر اساس نسبت باندها که تغییرات آن از صفر تا بینهایت است. این شاخص در مناطق پوشش گیاهی متراکم مقدار بیشتری خواهد داشت.

RVI = NIR / Red

شاخص گیاهی SAVI

شاخص NDVI در برابر رنگ خاک، رطوبت خاک، و اثرات اشباع از پوشش گیاهی با چگالی بالا، ناپایدار و متفاوت است. به ویژه در مناطقی که سطح پوشش گیاهی کم است (به عنوان مثال، < 40٪) و سطح خاک در معرض نور قرار گرفته است، بازتابی از نور در طیف الکترومغناظیسی قرمز و مادون قرمز می‌تواند مقادیر شاخص‌های گیاهی را تحت تاثیر قرار دهد. در راستای بهبود NDVI، یک شاخص گیاهی SAVI موجب به حداقل رساندن تاثیرات روشنایی خاک بر طیف باندهای قرمز و مادون قرمز، می‌شود.

(SAVI = {(NIR – RED) / (NIR + RED + L)} * (1 + L

L فاکتور تصحیح از صفر برای منطقه با پوشش گیاهی بالا تا ۱ برای مناطق با پوشش گیاهی خیلی کم تغییر می‌کند و برای مناطق با پوشش گیاهی متوسط ۰٫۵ است. L+1 در این فرمول باعث می‌شود که تغییرات شاخص پوشش گیاهی از ۱- تا ۱ + باشد و اگر فاکتور L به صفر برسد شاخص SAVI برابر با شاخص NDVI خواهد بود.

شاخص گیاهی VCI

در لغت نامه جامع نقشه برداری ، Vegetation Condition Index با درصد بیان می‌شود و مقادیر کم و زیاد آن نشان دهنده شرایط خوب و بد بیماری گیاهان است. با استفاده از نوارهای حرارتی AVHRR، شاخص VCI برای شناسایی شرایط خشکسالی و تعیین شروع آن، به ویژه در مناطقی که قسمت‌هایی خشکسالی محلی داریم و بیمار تعریف شده اند، استفاده می‌شود. این شاخص می‌تواند اطلاعات را در مورد شروع، مدت زمان و شدت خشکسالی با اشاره به تغییرات پوشش گیاهی ارائه دهد.